Doğu Karadeniz, yeşille mavinin binbir tonunu barındıran doğal güzelliklerinin yanı sıra ünü dünyaya yayılan tescilli Akçaabat köftesi ile de turizmde söz sahibi oldu.

Adını Trabzon'un Akçaabat ilçesinden alan köfte, özellikle yaz aylarında günde ortalama 15 bin kişiyi ilçedeki restoranlara çekiyor. Köftenin tadına bakanların yüzde 70'ini yöreyi ziyarete gelen turistler oluşturuyor.

Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Coğrafya Eğitimi Anabilim Dalı araştırma görevlisi Ahmet Çavuş tarafından ''yerinde gözlem, mülakat ve anket'' yöntemleri uygulanarak, ayrıca ilçede bulunan kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşları ve 30 köfte salonu işletmecisiyle mülakat yapılarak, Türk Patent Enstitüsü'nün (TPE) coğrafi işaretle tescillediği Akçaabat köftesinin bölge turizmine katkıları araştırıldı.

Özgün yiyecek ve içecekleri tanıma ve tatma isteğinin yörelerin turistik cazibesini artırdığı ifade edilen araştırmada, ''gastronomi turizmi'' olarak adlandırılan bu turizm çeşidinin yörelerin turizmdeki rekabet gücünü artırdığı da vurgulandı.

Doğu Karadeniz'de önemli bir yerel tat olan Akçaabat köftesinin, ülke genelinde tanınan ve beğenilen, çekici unsurlardan birini oluşturduğunun belirtildiği araştırmada, şu bilgilere yer verildi:

''Tarihi hakkında yazılı kaynak bulunmayan Akçaabat köftesinin 20. yüzyıl başlarından itibaren yöredeki büyükbaş hayvanların etlerinin, Trabzon ekmeği ve sarımsakla kıyılması ve yoğrulmasıyla elde edilen bir tat olarak ortaya çıktığı ifade ediliyor. Bu ürünle ilgili ilk ticari işletmeler 1945 ile 1950 yılları arasında Akçaabat'ın Orta Caddesi'nde açılmaya başlandı. Çok beğenilen bu köfte zamanla Trabzon'da, ardından Karadeniz Bölgesinde, sonra da Türkiye çapında tanındı ve Akçaabat köftesi üreten yemek salonları büyüyerek yaygınlaştı. Böylece Trabzon, damak tadıyla gelen turizmle de adından söz ettirmeye başladı.''

-İLÇEDE YILDA 20 BİN BÜYÜKBAŞ HAYVAN KESİMİ YAPILIYOR-

Araştırmada, Akçaabat köftesini oluşturan ana maddenin et olduğu vurgulanarak, şular kaydedildi:

''Bundan dolayı da Akçaabat'ta yoğun bir et tüketimi vardır. 2009'da Akçaabat mezbahasında 20 bine yakın büyükbaş hayvan ve 150 küçükbaş hayvan kesimi yapılmıştır. Kesilen büyükbaş hayvanlar 150-200 kilogram arasında et vermekte, bu etlerin yüzde 95'i Akçaabat'ta tüketilmektedir. Samsun-Hopa arasında büyükbaş hayvan kesiminin en yoğun olduğu yer Akçaabat'tır. Bunun nedeni Akçaabat köftesi tüketiminin fazla oluşudur. 1995 yılına kadar kesilen hayvanların tamamına yakını Akçaabat ve çevresinden sağlanırken, artan talep ve yörede hayvancılığın gerilemesiyle Türkiye'nin farklı yerlerinden getirilen canlı hayvanlarla et ihtiyacı karşılanmaya başlandı.''

Araştırmada köftenin lezzetinin ustaların mahareti kadar, yörede hayvanların doğal ortamda beslenmesiyle de yakından ilgili olduğu, yöreye farklı bölgelerden getirilip kesilen hayvanların etinden elde edilen köftenin bu doğal lezzeti bozma ihtimali bulunduğu belirtiliyor. Bu endişe özellikle yerli hayvan yetiştiricileri ve yöre halkı tarafından dile getiriliyor.

Akçaabat'ta farklı büyüklüklerde 60 köfte salonu bulunuyor ve bu salonlarda yaz aylarında günde ortalama 15 bini aşkın kişi köftenin tadına bakıyor. Müşterilerin yüzde 70'inin bölgeyi ziyaret eden turistler oluşturuyor.

-''AKÇAABAT, ÖNEMLİ BİR GASTRONOMİ TURİZMİ MERKEZİ OLMA YOLUNDA''-

Diğer dönemlerde durumun ters yönde işlediğinin anlatıldığı araştırmada, şunlar kaydedildi:

''Trabzon'a turistik sezonda yaklaşık 35 tur şirketiyle gelenlerin önemli bir kısmının yemek ihtiyacı Akçaabat'ta karşılanıyor. Bunda Akçaabat'ın köftesiyle Türkiye çapında tanınmış bir yer olması, işletmelerin sunumları, deniz manzaralı işletmelerin bu özellikleriyle hem göze hem de damağa hitap etmesi büyük rol oynuyor. Bu da Akçaabat'ın önemli bir gastronomi turizmi merkezi yolunda ilerlediği ve Trabzon'daki turistik aktiviteye büyük bir katkı sağladığını gösteriyor.''

-YILDA 200 TON PİŞMEMİŞ KÖFTE ŞEHİR DIŞINA GÖNDERİLİYOR-

İlçedeki çok sayıda köfte salonu ve kasap dükkanının Türkiye'nin birçok noktasına pişmemiş köfte gönderdiğinin belirtildiği araştırmada, şu ifadelere yer verildi:

''Özellikle bu alanda kurulan iki büyük et tesisi başta İstanbul, Ankara, Bursa, Sakarya, Kocaeli, Samsun, Zonguldak gibi iller olmak üzere Türkiye çapında pek çok noktaya hazır köfte pazarlıyor. Akçaabat'tan Trabzon dışına gönderilen toplam pişirilmemiş hazır köfte miktarı yıllık yaklaşık 200 ton civarındadır. Pişmemiş köftenin içinde sarımsak olması ve donma-çözünme sonucu bozulma ihtimalinin bulunması dolayısıyla 3–4 gün içinde tüketilmesi öneriliyor.''