Mali Müşavir Murat Üçüncü  6552 Sayılı Kanun Resmi Gazete’nin 11.09.2014 tarih ve 29116 mükerrer sayısında yayımlanarak yürürlüğe giren torba yasa ile ilgili bazı hatırlatmalarda bulundu.

6552 Sayılı Kanun iş mevzuatı açısından işverenlere/işçilere bazı yeni hak ve yükümlülükler de getirmiştir. Bunlardan bir kısmını şöyledir ; 

1) 4857 Sayılı Kanununda yapılan düzenlemeler ile ilgili olarak kısaca ;

a) İşe iade davalarında yer altı işlerinde çalıştırılan işçilerde 6 aylık çalışma süresi aranılmayacak.

b) Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin yer altı çalışma süresi haftada en çok 36 saat , günlük 6 saatten fazla olamayacak.

c) Fazla çalışma şartları ile ilgili olarak , 42.maddedeki ‘’Zorunlu nedenlerle fazla çalışma’’ ve 43.maddedeki ‘’Olağanüstü hallerde fazla çalışma’’ halleri dışında , yer altında maden işlerinde çalışan işçilere fazla çalışma yaptırılamaz. Yer altında çalışan işçilerin iş kanununda sayılan zorunlu nedenler ve olağanüstü hallerden dolayı fazla çalışmaları olması durumunda, haftalık 36 saati aşan her bir saat için verilecek ücret,normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarından yüzde yüzünden az olmamak üzere arttırılarak ödenmesi gerekmektedir

d) İşçinin yıllık ücretli izin hakkı ve sürelerinde , yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık izin sürelerine 4 gün ilave edilerek uygulanır.

e) Yıllık ücretli izin uygulaması ile ilgilide alt işveren işçilerden, alt işvereni değiştiği halde aynı işyerinde çalışmaya devam edenlerin yıllık ücretli izin süreleri , aynı işyerinde çalıştıkları süreler dikkate alınır ve asıl işveren tarafından işçilerin hak ettikleri yıllık ücretli izin sürelerle ilgili durumlarını kontrol etmesi ve alt işverenin tutmak zorunda olduğu izin kayıt belgesinin bir örneğiniasıl işveren vermesi gerekmektedir.

2) 3213 Sayılı Maden Kanuna eklenen ek madde ile mezkur kanunun 2.maddesinde sayılan 4.grup madenlerden ‘’Linyit’’ ve ‘’Taşkömürü’’ çıkarılan işyerlerinde , yer altında çalışan bu işçilere ödenecek ücret miktarı asgari ücretin iki katından az olamaz.

3)6331 Sayılı Kanunun 2.maddesindeki sayılan faaliyetler ve kişilerin 6331 sayılı kanunundan istisna oldukları ve bu kanunun hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmiş olup bu maddeye ek olarak ; 
‘’Denizyolu taşımacılı yapan araçların uluslararası seyrüsefer halleri’’ de istisna olarak 6331 sayılı kanuna eklenmiştir.

4)6331 Sayılı Kanun kapsamına göre alınması gereken sağlık raporları iş yeri hekiminden alınır. 
10’dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli işyerleri için kamu hizmet sunucuları veya aile hekimlerinden de alınabilinir.

5)5510 Sayılı Kanunun sigortalıların borçlanabileceği sürelerle ilgilide Sgk/Bağ-Kur/Emekli Sandığı sigortalısı kadının iki olan doğum borçlanması üçe çıkartılmış, borçlanılacak sürelerde kadın işçinin uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı sayılmaması ve çocuğun yaşaması şartı ile talepte bulunabilineceği belirtilmiştir.

6) KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE İŞLETMEDE BULUNMAYAN ORTAK, KASA ALACAKLAR İÇİN YENİ HÜKÜMLER

Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte,Kasan hesabında, ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarının, bu kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar vergi dairelerine beyan ederek kayıtlarını düzeltebilecek. Beyan edilen tutar üzerinden yüzde 3 oranında vergi hesaplanacak.

Bu kapsamda ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilemeyecek. Beyan edilen tutarlar ve ödenen vergiler, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmeyecek.

7) ÖZEL USULSÜZLÜK CEZALARINDA YÜZDE 50 AF

Torba yasanın 73. Maddesine göre; 30.04.2014 tarihinden önce tespit edilmek koşuluyla, Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla vadesi geldiği hâlde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan ve bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olan vergi cezalarının %50’sinin, bu maddede belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla cezaların kalan %50’sinin tahsilinden vazgeçilir.Denilmektedir.

Burada en önemli kıstas tespitin 30.04.2014 tarihinden önce (bu tarih dahil) yapılmış olmasıdır. Tespit işlemi tutanakla yapıldığından dolayı söz konusu cezaya ait tutanak tarihinin 30.04.2014 tarihinden önce bir tarihe ait olması gerekmektedir.

8) VERGİ CEZALARINDAAF YOK YAPILANDIRMA VAR !!

Kanunun 73. Maddesine göre;  Bazı kamu alacaklarında faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı Yİ-ÜFE oranları esas alınarak yeniden hesaplanacak. Ancak vergi cezalarının silinmesi söz konusu olmayacak; vergi asıllarının tamamı, cezaların tamamı yeniden yapılandırma kapsamında tahsil edilecek.

9) GÜNDELİKÇİ ÇALIŞTIRAN PATRONLAR İÇİN ÖZEL DÜZENLEME

Gündelikçiye sigorta

- Ev hizmetlerinde aynı kişi yanında ay içinde 10 günden az çalışanlar adına günlük kazanç alt sınırının yüzde 2’si oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi çalıştıranlar tarafından ödenecek. Bu kişiler, emeklilik ve genel sağlık sigortası primlerini istemeleri halinde kendileri yatıracak. 

 -Ev hizmetlerinde bir kişiyi ayda 10 günden az çalıştıranlar işveren sayılmayacak. 

 -Ev hizmetinde 10 günden fazla çalışanlar sigortalı yapılacak. Sigorta bildirimini  ayın sonuna kadar yapmayan işverene asgari ücret tutarında ceza kesilecek.

10) 5 MİLYON ARACA 9 AY SÜRE: Araç muayenesini zamanında yaptırmayan 5 milyon aracın, 31 Aralık 2014’e kadar bu yükümlülüklerini yerine getirmeleri halinde, cezalarının yeniden hesaplanması öngörülmüştü. Son gün verilen önergeyle ise sürenin 30 Haziran 2015’e kadar uzatılmasının yolu açıldı

11) HER TÜRLÜ BORÇ KAPSAMDA: Ödenmemiş gümrük vergileri, para cezaları, mecburi hizmet karşılığında yurtdışına gönderilen ancak bu hizmeti yerine getirmeyen öğrencilerin, SGK prim, vergi borçları elektrik ve su faturaları, sigara içme dışındaki 120 TL’nin altındaki idari para cezaları paketin kapsamında. Bu borçlar için faiz ve cezalar silinecek, borç enflasyon oranına göre güncellenecek. 120 TL’nin altındaki cezalar ise silinecek. Ödemeler iki ayda bir 18 eşit taksitte yapılabilecek. İl özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar ise SGK borçlarını iki ayda bir 36 taksitte ödeyebilecek. Spor kulüpleri de SGK ile Maliye’ye olan borçlarını ikişer aylık dönemler halinde 42 eşit taksitte ödeyebilecek. Vergi cezalarının silinmesi Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in muhalefetine takıldı. Vergi cezalarının tamamı tahsil edilecek. Son gün kabul edilen düzenlemelerle de kapatılan belediyelerin borçları, TEDAŞ’ın elektrik tüketiminden kaynaklanan alacakları da kapsama alındı. Tutarı 12 TL ve altında kalan geçiş ücretlerinin tahsilinden de vazgeçildi.

12) MADDE 131 – SERMAYE ŞRİKETLERİNDE  SINIRLI YETKİ VERİLME OLANAĞI SAĞLANDI: 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 371 inci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“(7) Yönetim kurulu, yukarıda belirtilen temsilciler dışında, temsile yetkili olmayan yönetim kurulu üyelerini veya şirkete hizmet akdi ile bağlı olanları sınırlı yetkiye sahip ticari vekil veya diğer tacir yardımcıları olarak atayabilir. Bu şekilde atanacak olanların görev ve yetkileri, 367 nci maddeye göre hazırlanacak iç yönergede açıkça belirlenir. Bu durumda iç yönergenin tescil ve ilanı zorunludur. İç yönerge ile ticari vekil ve diğer tacir yardımcıları atanamaz. Bu fıkra uyarınca yetkilendirilen ticari vekil veya diğer tacir yardımcıları da ticaret siciline tescil ve ilan edilir. Bu kişilerin, şirkete ve üçüncü kişilere verecekleri her tür zarardan dolayı yönetim kurulu müteselsilen sorumludur.”

13) GENEL SAĞLIK SİGORTASINDAS YAPILANDIRMA: MADDE 57 – 5510 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 53 – 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortası tescili yapılmış olup da gelir testine hiç başvurmayanlardan bu maddenin yayımını takip eden ay başından itibaren altı ay içinde gelir testine başvuran kişilerin genel sağlık sigortası primleri yapılan gelir testi sonucuna göre tescil başlangıç tarihinden itibaren tahakkuk ettirilir.

60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında resen genel sağlık sigortası tescili yapılmış olanlardan bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce gelir testi yaptırmış olmakla birlikte gelir düzeyleri asgari ücretin iki katından daha düşük olarak tespit edilmiş olanların, bu tespit öncesinde genel sağlık sigortası primi ödenmemiş olan süreleri hakkında da gelir testi sonucu bulunan tutarlar esas alınarak birinci fıkra hükümleri uygulanır. Ancak, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar ödemiş oldukları genel sağlık sigortası primi ile gecikme cezası ve gecikme zammı tutarları iade edilmez.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurumca belirlenir.

Birinci fıkrada belirtilen altı aylık süreyi altı ay daha uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.”

14) Hangi Borçların Tahsilinden Vazgeçiliyor ?

Vergi borçlarının aftan yararlanması için kesinleşmiş olması gerekmektedir. (Davası devam edenler kesinleşmiş borç sayılmamaktadır) Yine,  Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla vadesi geldiği hâlde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan alacakların ödenmemiş kısmının tamamı ile bunlara bağlı faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi ferî amme alacakları yerine bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; ödenmemiş alacağın sadece ferî alacaktan ibaret olması hâlinde ferî alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu maddede belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla alacaklara bağlı faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi ferî amme alacaklarının tahsilinden vazgeçilir.

15) Aftan Yararlanmak İsteyenler Dava Açabilirler mi, Mevcut Davalarını Geri Çekmek Zorundalar Mı?

Aftan yararlanmak isteyen borçluların maddede belirtilen şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları şarttır. Davadan vazgeçme dilekçeleri ilgili tahsil dairesine verilir ve bu dilekçelerin tahsil dairelerine verildiği tarih, ilgili yargı merciine verildiği tarih sayılarak dilekçeler ilgili yargı merciine gönderilir. 

16) Taksitlendirilen Vergi Borçları Taksit Süreleri İçerisinde Ödenmek Zorunda Mıdır ?

Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilmekte olan amme alacaklarından yıllık gelir veya kurumlar vergilerini, gelir (stopaj) vergisi, kurumlar (stopaj) vergisi, katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi için aftan yararlanmak üzere başvuruda bulunan mükellefler, taksit ödeme süresince bu vergi türleri ile ilgili verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden bu vergileri çok zor durum olmaksızın her bir vergi türü itibarıyla bir takvim yılında ikiden fazla vadesinde ödememeleri ya da eksik ödemeleri hâlinde belirtilen madde hükümlerine göre yapılandırılan borçlarına ilişkin kalan taksitlerini ödeme haklarını kaybederler. 

17) Aftan Yararlanmak İçin Başvuru Tarihi Ne Zamandır ?

Aftan yararlanmak isteyen borçluların maddede öngörülen şartların yanı sıra Kanunun yayımlandığı tarihi ( 11.09.2014) izleyen ikinci ayın sonuna kadar başvuruda bulunmaları ve madde kapsamında ödenecek tutarları, ilk taksiti bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler hâlinde azami on sekiz eşit taksitte ödemeleri şarttır. 

Kanuna göre ödenecek taksitlerin ödeme süresinin son gününün resmî tatile rastlaması hâlinde süre tatili izleyen ilk iş günü mesai saati sonunda biter.

18) Vergi Borçları İçin Taksit Seçeneği Seçildiğinde Ne Kadar Bir Faiz Yükü Vardır ?

a) İlk taksit ödeme süresi içinde tamamen ödenmesi hâlinde, bu tutara bu Kanunun yayımlandığı tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için herhangi bir faiz uygulanmaz.

b) Taksitle ödenmek istenmesi hâlinde borçluların başvuru sırasında altı, dokuz, on iki veya on sekiz eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri şarttır. Tercih edilen taksit süresinden daha uzun bir sürede ödeme yapılamaz.

c) Taksitle yapılacak ödemelerinde ilgili fıkralara göre belirlenen tutar;

1) Altı eşit taksit için (1,05),

2) Dokuz eşit taksit için (1,07),

3) On iki eşit taksit için (1,10),

4) On sekiz eşit taksit için (1,15),

katsayısı ile çarpılır ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler hâlinde ödenecek taksit tutarı hesaplanır. 

19) Süresinde Ödenmeyen veya Eksik Ödenen Taksitlerde Yaptırım Nedir ?

 Ödenmesi gereken taksitlerden; bir takvim yılında iki veya daha az (2014 takvim yılı için bir) taksitin, süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının son taksiti izleyen ayın sonuna kadar, gecikilen her ay ve kesri için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla bu madde hükümlerinden yararlanılır. Süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen taksitlerin belirtilen şekilde de ödenmemesi veya bir takvim yılında ikiden fazla (2014 takvim yılı için birden fazla) taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde bu madde hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilir. 

20) Aftan Yararlanacak Taksitler İçin Kredi Kartına Taksit İmkanı Var Mıdır ?

Bu madde kapsamında ödenecek olan alacakların 6183 sayılı Kanunun 41 inci maddesine göre kredi kartı kullanılmak suretiyle ödenmesi uygun görüldüğü takdirde, ödemeye aracılık yapan bankalarca, kart kullanıcılarına kredi kartı işlemine konu borç tutarının, taksitler hâlinde yansıtılması ve taksit ödeme aylarında hesaplarına borç kaydedilmesi koşuluyla, bu ödemeler için ödeme tarihi olarak kredi kartının kullanıldığı gün esas alınır ve borçluya tahsilatın yapıldığını gösterir makbuz verilir. Bu şekilde tahsil edilen tutarların bankalarca Hazine hesaplarına aktarılmasına ilişkin 6183 sayılı Kanunun 41 inci maddesinde belirlenen süre, taksit aylarının son gününü izleyen günden itibaren hesaplanır. Taksitlerin kredi kartı kullanılmak suretiyle ödenmesi bu madde hükmüne göre katsayı uygulanmasına engel teşkil etmez.

21) Aftan Yararlanacak Olan Borçlarla İlgili Haciz ve Varsa Teminatların Durumu Ne Olacak ?

Af kapsamında ödenecek alacaklarla ilgili olarak, tatbik edilen hacizler yapılan ödemeler nispetinde kaldırılır ve buna isabet eden teminatlar iade edilir.

22) İdari Para Cezaları Hangi Şartlar Altında Ne Kadarlık Bir Tutarla Af Kapsamındadır ?

Kabahatler Kanununun 39 uncu maddesine göre verilen idari para cezaları hariç olmak üzere, 31/12/2013 tarihinden (bu tarih dâhil) önce idari yaptırım kararı verildiği hâlde bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ilgilisine tebliğ edilmemiş olan ve genel bütçeye gelir kaydı gereken ve her bir kabahat için 120 Türk lirasının (bu tutar dâhil) altında kalan idari para cezaları tebliğ edilmez, tebliğ edilmiş olanların ve bunlara bağlı ferî alacakların tahsilinden vazgeçilir. Bu bent kapsamına giren ve mülga 5539 sayılı Kanun ile 6001 sayılı Kanun gereğince verilen idari para cezası ile birlikte ilgilisine tebliği gereken ve tutarı 12 Türk lirası ve altında kalan geçiş ücretleri için de bu bent hükmü uygulanır.

Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilmekte olan ve vadesi 31/12/2007 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olduğu hâlde bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş olan ve 6183 sayılı Kanun kapsamına giren her bir alacağın türü, dönemi, asılları ayrı ayrı dikkate alınmak suretiyle tutarı 50 Türk lirasını aşmayan asli alacakların ve tutarına bakılmaksızın bu asıllara bağlı ferî alacakların, aslı ödenmiş ferî alacaklardan tutarı 100 Türk lirasını aşmayanların tahsilinden vazgeçilir.