Seçmenler belirlenen yasaklara uymamaları halinde hangi cezaları alacak?

22 Temmuz Pazar günü yapılacak milletvekili seçimine 14 siyasi parti katılacak. 85 seçim bölgesinin bulunduğu seçimde 699'u bağımsız, toplam 7394 aday yarışacak. Çekilen kura sonucu siyasi partiler, birleşik oy pusulasında sırasıyla; Aydınlık Türkiye Partisi, Bağımsız Türkiye Partisi, Saadet Partisi, İşçi Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Halkın Yükselişi Partisi, Özgürlük ve Dayanışma Partisi, Genç Parti, Demokrat Parti, Liberal Demokrat Parti, Milliyetçi Hareket Partisi, Adalet ve Kalkınma Partisi, Emek Partisi ve Türkiye Komünist Partisi olarak yer alacak.

İlk kez bağımsız adayların isimleri de birleşik oy pusulasında bulunacak. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) bu nedenle oy pusulalarının alta ve yana doğru genişletilmesine karar verdi. Pusulaların üst bölümünde siyasi partilere, alt ve yan bölümlerinde bağımsız adayların isimlerine yer verilecek. Bağımsız adayların da oy pusulasında yer alması, bazı siyasi partilerin bazı seçim çevrelerinde seçime girmemesi nedeniyle 85 seçim çevresi için farklı oy pusulası bastırıldı.

Oy pusulalarının en büyüğü 88x20 santimetre ile 11 siyasi parti ve 54 bağımsız adayın bulunduğu İstanbul 1. bölge oldu. En küçük oy pusulası yalnızca 14 siyasi partinin katıldığı, bağımsız adayın bulunmadığı Kırıkkale, Bayburt ve Sinop illerinin pusulası oldu. Bağımsız aday sayısı fazla olan illerde büyük zarflar, diğer illerde normal boyuttaki zarflar kullanılacak. 700'ü bağımsız toplam 7 bin 395 milletvekili adayı, milletvekili kesin aday listesinde yer aldı. Ancak İstanbul 2. bölgeden bağımsız milletvekili adayı Tuncay Şeyranlıoğlu'nun Eyüp'te uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetmesi nedeniyle bağımsız adayların sayısı 699'a düştü.

OYLARIN TASNİFİ

Sandıklar, sandık seçmen listesindeki seçmenlerin tamamı oy kullanmış olsalar dahi, oy verme için belirlenen sürelerin bitiminden önce açılamayacak. Oy verme için belirlenen sürelerin bitiminde sandık başında bekleyen varsa, bunların sayımı yapılarak hepsinin oy kullanması sağlanacak.

YSK'nın belirlediği esaslara göre, hangi seçmen tarafından atıldığı belli olacak şekilde imza, mühür veya işaret taşıyan, arkasında sandık kurulu başkanlığının mühürü bulunmayan oy pusulalarının yanı sıra hiçbir yerine "evet" ve 'tercih" mühürü basılmamış oy pusulaları geçersiz sayılacak. Birden fazla siyasi partiye ayrılan alana basılmış veya taşmış "evet" veya "tercih" mühürlü oy pusulaları da geçersiz olacak.

MİLLETVEKİLLERİ NASIL DAĞITILACAK?

Gümrük kapılarında kullanılan oylar, Türkiye barajında ve her seçim çevresinde etkili olacak.

YSK'nın belirlediği esaslara göre, seçim sonuçlarının belirlenmesinden önce Türkiye genelindeki toplam geçerli oylar tespit edilecek.

Bu oylara gümrük kapılarında kullanılan toplam geçerli oylar eklenecek.

Bu şekilde belirlenecek toplam kullanılan geçerli oy sayısının yüzde 10'unu aşan siyasi partiler, milletvekili çıkarmaya hak kazanacak.

Milletvekili çıkarmaya hak kazanan siyasi partilerin belirlenmesinden sonra, gümrük kapılarında kullanılan oylar bu kez her seçim çevresine ayrı ayrı yansıtılacak.

Daha sonra partilerin ve bağımsızların seçim çevresinde çıkaracağı milletvekili sayısı hesaplanacak. Bu hesaplama Milletvekili Seçimi Kanunu'na göre, şöyle yapılacak:

Barajı aşan siyasi partilerin, bir seçim çevresinde aldığı toplam oy, o seçim çevresinin çıkartacağı milletvekili sayısına ulaşılıncaya kadar önce bire,
ikiye, üçe, dörde... ayrı ayrı bölünecek. Bu bölme işleminde ortaya çıkan rakamlar ile bağımsız adayların aldıkları oylar büyüklerine göre sıraya dizilecek. Sıralamaya göre milletvekilleri siyasi partiler ve/veya bağımsızlara dağıtılacak. Örneğin, bir seçim çevresi 5 milletvekili çıkaracaksa, bölme sonucu ilk 5 sırada yer alacak siyasi parti adayları ve/veya bağımsızlar milletvekili seçilmiş olacak.

SEÇİM GÜNÜ YASAKLARI

Propaganda dönemi, siyasi partilerin radyo ve televizyonda 21 Temmuz'da yapacakları son konuşmalarla saat 18.00'de sona erecek. Bu saatten oy verme günü olan 22 Temmuz Pazar günü saat 21.00'e kadar yayın yasağı uygulanacak.

Milletvekili seçiminin yapılacağı 22 Temmuz Pazar günü sabah saat 06.00'dan gece saat 24.00'e kadar, her ne suretle olursa olsun alkollü içki satılmayacak, içkili yerlerde umumi mahallerde alkollü içki verilmeyecek, içilmesi yasak olacak. Oy verme süresince bütün umumi eğlence yerleri kapalı kalacak, eğlence yeri niteliğini taşıyan lokantalarda yalnız yemek verilebilecek.

Sabah saat 06.00'dan gece saat 24.00'e kadar, emniyet ve asayişi korumakla görevli olanlardan başka hiçbir kimse silah taşıyamayacak. Oy verme günü saat 18.00'e kadar radyolar ve her türlü yayın organları tarafından seçim ve seçim sonuçları ile ilgili haber, tahmin ve yorum yapılması yasak olacak.

Saat 18.00-21.00 arasında radyolarda ve her türlü yayın organlarında ancak Yüksek Seçim Kurulu tarafından seçim ile ilgili olarak verilecek haber ve tebliğler yayınlanabilecek. Saat 21.00'den sonra bütün yayınlar serbest olacak. Ancak Yüksek Seçim Kurulu gerek görmesi halinde saat 21.00'den önce de yayınların serbest bırakılmasına karar verebilecek.

OY VERİRKEN DİKKAT

Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'a göre, oy verme günü seçmenler belirlenen yasaklara uymamaları halinde alacakları cezalar şöyle:

-Haksız oy temin edenlere 1 yıldan 3 yıla hapis cezası,
-Seçmenin oyunu kullanmasına engel olanlara 1 yıldan 4 yıla hapis cezası,
-Sandık başında oy verme yönünden kendisine yükletilen ödevleri ihtara rağmen yapmayan seçmenler 500 liradan bin liraya kadar hafif para cezası, -Oyunu kullandıktan sonra ihtara rağmen sandık başından ayrılmayan veya herhangi bir müdahale, telkin veya tavsiyede bulunan veya bunlara teşebbüs edenler 3 aydan 1 yıla hapis cezası,
-Oy verme sırasında seçme yeterliği olmadığını bildiği halde oy vermeye teşebbüs edenler veya verenler 2 yıldan 5 yıla hapis cezası,
-Başkasının adını taşıyarak oy vermeye teşebbüs eden veya verenlere 3 yıldan 5 yıla hapis cezası,
-Bir sandıkta oy verdikten sonra başka bir sandıkta oy vermeye teşebbüs eden veya veren kimselere 3 yıldan 5 yıla hapis cezas