DÜNYA ZOONOZ GÜNÜ
6 Temmuz 2018 Dünya Zoonoz Günü olarak farkındalıklarla anılıyor. Zoonotik hastalık hayvanlardan insanlara bulaşan bakteriyel (%41,4), viral (%37.7), paraziter (%18,3) ve mantar (%2) enfeksiyonları olarak geniş bir alana sahip tehlike oluşturan bir durumdur.
İnsanlarda ortaya çıkan enfeksiyonların %60’ı zoonozdur. Her yıl dünyada görülen ölümlerin %15.8’i enfeksiyonlarından olduğu bildirilmektedir. Yeni ortaya çıkan enfeksiyonlarla da zoonozlar tüm dünyada önemini korumaktadır.
Zoonotik hastalıklar iç içe yaşamlarından dolayı yabani ve evcil hayvanların insanlarla temasından, tam olarak önlenmesi mümkün olmayan enfeksiyonlardır. İnsanlar ve hayvanlar dünya kurulduğu günden beri bir arada olan ve birbirlerinden yararlanan canlılardır. Birçok zoonoz hastalık hayvanlarla insanlara taşınır. Genellikle korunma önlemleri ihmal edilince krizler şeklinde ortaya çıkar ve panik şeklinde çözümler aranır. Bu nedenle eğitim ve bilinçlendirmeler yapılarak, biyogüvenlik önlemleri ve aşılamalarla koruyucu uygulamalar öncelikle uygulanmalıdır.
Zoonotik hastalıklar insanlara genellikle gıda, su, vektörler ve temas aracılığı ile bulaşır. Teşhis ve tedavisindeki değişkenlikler hastalıklarla mücadele çalışmalar devam etmesine rağmen tamamen önlenmesi mümkün olmamaktadır. Bu durum gıda güvenliği ve halk sağlığının temininin önemini ortaya çıkarmaktadır. Çiftlikten sofraya her aşamada iyi uygulamalarla denetimli ürettim ön planda olmalıdır.
Ülkemizde en sık görülenler bruselloz, salmonelloz, tularemi, şarbon,şap, kuduz, kırım kongo kanamalı ateşi, kuş gribi, kisthidatik, toksoplazmoz, amibiyazis ve 250 den fazla hastalık etkeni mevcuttur. Ülkeler arası ulaşımın kolay olması zoonotik hastalıkların taşınmasını kolaylaştırmakta, zika virüs, batı nil virüsü, deli dana hastalığı, MERS gibi birçok hastalığın ülkemizde görülmesinin yanında kenelerle bulaşan Lyme hastalığıda zoonotikler içersinde yer almaktadır.
Her yıl yaklaşık 2.5 milyar insan zoonotik hastalığa yakalanmakta ve bunların 2.7 milyonu ölmekte olduğu bildirilmektedir. Ülkemizde ve dünyada ülkeden ülkeye, bölgeden bölgeye değişen yeni zoonotik hastalıklar gündeme gelmekte ve bunları önlemek için beşeri hekim, veteriner hekim, gıda sektörü ve çevreciler işbirliği yapmak zorunda kalmaktadır. Bu amaçla da gelişmiş ülkelerde olduğu gibi Tek Tıp sağlık Konsepti uygulamasına ülkemizde bir an önce geçilmelidir. Bu uygulama ile multidisipliner bir yapı içerisinde zooonoz ve diğer hastalıklarla mücadelede daha başarılını olunacaktır.
Unutmayınız; satın aldığınız ürünlerinizin, ruhsalı işyerlerinden, işletmelerden ve ruhsatlı ürünlerden olması, gıda güvenliği ve halk sağlığınız açısından güvencenizdir.
Veteriner Hekim Sebahattin Yazıcı
Akçaabat Belediyesi Tarımsal Hizmetler Müdürü