11 EKİM DÜNYA YUMURTA GÜNÜ
Yumurta bir canlıyı oluşturacak her şeyi içinde barındırır. En önemli temel tüketim maddelerinden biri olan yumurtanın, alım gücü olan herkesin kolaylıkla ulaşabildiği bir hayvansal gıda olup yüksek hayvansal protein deposudur Her yaştan bireyin günlük beslenmesinde mutlaka yer alması gereken yumurta, protein ihtiyacının yanında demir, çinko, fosfor, magnezyum ve B vitamini bakımından iyi bir kaynaktır. Anne sütünden sonra en değerli protein kaynağının yumurta olduğu bildirilmiştir. Yumurta doğal olarak ambalajı hayvan tarafından yapılan tek gıda maddesidir. Bu nedenle yumurta üretildikten sonra ticari hileye kapalıdır.
Satın alırken dikkat etmemiz gereken bazı hususları unutmamalıyız. Sağlıklı tavuklardan elde edilmiş ve tekniğine uygun, hijyenik şekilde üretilmiş yumurta ürünlerinin paketlenmesi, muhafazası ve depolanması ile taşınması ve pazarlanmasının sağlanmış olması, bu hayvansal ürünleri sağlıklı kılar. Yumurtanın üretiminden tüketimine kadar geçen süreçteki tüm aşamaların standartlarını kanunlar ve yönetmelikler belirliyor. Doğrudan insan tüketimine sunulan kabuklu yumurta olarak tanımlanan A sınıfı yumurtaların işletme ve kümes numarasının yumurta kabuğu üzerine damgalanması, bu yumurtaların ağırlık ve özellik sınıflarının etiketlerinde ürün adı ile aynı yüzde belirtilmesi gerekmektedir. Etikette ayrıca, son tüketim tarihinin de belirtilmiş olması gerekiyor. Satışta, dikkatlerden kaçan kolilerin üst üste istif edildiği, yumurta tebliğine hiç uyulmadığı da gözleniyor. Her türlü görsel olumsuzluğa rağmen toplumun büyük çoğunluğu tarafından göz ardı edilen bu duruma, denetimlerde daha çok dikkat edilmelidir. Satış şartlarının olumsuzluğunun yanı sıra bazen yumurtalar, çatlak ve dışkıyla kirli olarak reyonlarda yer almaktadır. Tüm bu kuralsızlıkların sonucunda insan sağlığı tehlikeye girebilmektedir. Özellikle semt pazarlarında kontrolsüzce alınan/satılan doğal, gezen veya köy tavuğu yumurtası diye uygulanan ticaretin doru olmadığının bilinmesi gerekir. Standartları bilinmeyen ve denetime tabi olan ürünlerin, alım satım ve tüketim şartları bilinmeden kontrolsüz bir şekilde alınmamalıdır.
Satın alınan ve yemek için kırılan yumurtanın akının tavada 7 santimetre çapında jelimsi tarzda yayılması, sarısının ise 1-1.5 santimetre yüksekliğinde olması gerekmektedir. Söz konusu şartlar iyi sağlanamadığında, kırılan yumurta tavanın dibine su tarzında düşer. Oysa kırıldığı zaman beyazının su gibi yayılmaması, sarısının kolayca patlıyor olmaması, yabancı bir koku içermemesi gerekir. Bunun tersi durumların tümü, yumurtanın gıda değerini tamamen kaybettiğini gösterir. Sağlıklı beslenmede günde bir yumurta tüketildiği düşünüldüğünde, söz konusu şartlarda satılan ve tüketilen yumurtaların verilen ücreti karşılamadığı, gıda olarak satın alınan maddenin gıda değeri taşımadığı görülebilir. Bu şartlarda saklanan yumurtaların tüketilmesi halinde alerjik reaksiyonlar, sindirim sistemi bozuklukları, hatta mikrobiyolojik sorunlar yaşanabiliyor.
Yumurta, günlük hayatta mutfağımızda, yemek ve pastacılık alanlarında en çok kullanılan hayvansal ürünlerdendir. Sonuç olarak iyi şartlarda üretilmiş, tüketime sunulmuş sağlıklı yumurtalardan tüketmeliyiz. Büyük küçük herkesin bir canlıyı oluşturacak her şeyi içinde barındıran yumurtayı tüketerek güne başlaması doğru bir tercih olacaktır.
Veteriner Hekim Sebahattin YAZICI
Belediye Tarımsal Hizmetler Müdürü