Yolsuzlukla mücadelenin istendiği ve beklendiği bu dönemde, özellikle önleyici ve gerektiğinde de müdahale edici nitelikleri taşıyan bir kurumsallaşmaya aşırı ihtiyaç vardır. İnşa edilmesi planlanan yeni kamu yönetim anlayışı ve yapısı yolsuzlukla mücadelenin önemini daha da artırmaktadır. Sadece yolsuzlukların üzerine gidilmesi değil, daha da önemlisi yolsuzlukların önlenmesi yönünde düzenlemeler ve uygulamaların önemi artmaktadır. Bu bakımdan teşhis edici hekimlikten ziyade, önleyici ve tedavi edici hekimlik yaklaşımının esas alınması ve yapılacak düzenlemelerin bunu sağlaması beklenir. Aksi takdirde, moda yolsuzluk edebiyatından ileri gidilemeyeceği ve hatta halkın kandırılmış olacağı açıktır. İstenen ve beklenen, yolsuzlukların yapılamaması ve toplumun kaynaklarının israf edilmemesi ve çalınmamasıdır. Konuşulması yapılmasından (şuhu vukusundan) daha tehlikeli olan belli başlı olguların başında yolsuzluk, çürüme olayları ve söylentileri gelir.
Peki, ne yapılmalı? Ayrıntıya girmeden, yapılması gereken iki önemli işten söz etmek isterim: Bunlardan ilki, toplumda adalet duygu ve isteğinin artırılması ve hakka saygı bilincinin yükseltilmesidir. Hak ve adalet talep etmenin önü sonuna kadar açık tutulmalı ve özellikle teşvik edilmeli ve desteklenmelidir. Böylece yolsuzlukları önleyici tedbirlerin hayata geçebilme şansı artırılmış olacaktır. Yapılması gereken ikinci iş ise, genel olarak önleyici ve müdahale edici iki temel fonksiyonu olan mali ve idari yönden tam bağımsız güçlü bir “Yolsuzlukla Mücadele Kurumu” (YMK) oluşturulmalıdır. Çıkarılacak bir yasa ile kurulacak olan YMK iki temel görevi üslenmelidir:
—Yapılacak olan her türlü mevzuat düzenlemelerinde YMK’nın yolsuzlukların önlenmesi açısından inceleme yaparak görüş vermesi ve ilgili kurumların bu önerileri değerlendirme zorunluluğu konmalıdır. Ayrıca YMK’nın, yolsuzlukların önlenmesi bakımından mevcut mevzuatı, sürekli olarak izleyip inceleyerek yapılması gereken değişiklikleri önermesi sağlanmalıdır.
Olabilecek yolsuzlukları önlemeye matuf düzenlemeler yapmak, normlar ve yöntemler geliştirip uygulamaya koymak, hükümete ve yasama organına öneriler sunmak gibi görevlerle donatılmalıdır.
—YMK, yapılan yolsuzlukların üzerine tarafsızca, ivedilikle ve kararlılıkla gidebilen, bağımsız bir şekilde müdahale edebilen ve yargı sürecine kadar işlemleri yürütebilen yetki ve görevlerle donatılmalıdır.
Ana hatları ile tanımlanan ve görevlerinden söz edilen YMK’nın oluşturulmasında Başbakanlık Teftiş Kurulu, Bakanlıklar Teftiş Kurulları, bu bağlamda değerlendirilebilir diğer denetim birimleri bir araya toplanarak Yürütmenin etki alanının dışında ama gerektiğinde Yürütme ile eşgüdüme giren, TBMM ile ilişkili, yolsuzlukları önleme anlayış ve isteğini geliştiren, yolsuzluklarla mücadele amacıyla her tür inceleme, araştırma ve geliştirme yapan, ilgili mercilere önerilerde bulunan, yolsuzlukları önleyici ve giderici düzenlemeler yapan ve tedbirler alan, gerektiğinde soruşturma yaparak yargı organlarına suç duyurusunda bulunan, toplumsal bilincin geliştirilmesine dönük her tür çalışmaları yapan ya da yaptıran bir “Yolsuzlukla Mücadele Kurumu”, ülkemiz için bugün ve yarın önemli bir ihtiyaca cevap verecektir.
Kaynakların israfının ve çalınmasının önüne geçmek, adaletin işlediği saygın, güvenilir ve medeni bir ülke olmak için yolsuzlukla mücadele, moda haline getirilmiş bir söylem olmaktan çıkarılıp yapılmış yolsuzlukların kavgasının daha da üstünde, yolsuzlukların yapılamayacağı bir ortamın oluşturulması hedefi ile kararlı ve sürekli yapılmalıdır. Ülkemizde yolsuzlukla mücadeleye, her zamankinden daha çok ihtiyaç var ve bu alanda toplumsal istek gittikçe hızla yükselmektedir. Bugün olduğunun aksine güvenilir, hukukun tavizsiz tecelli ettiği medeni bir ülke inancının oluşması, yolsuzlukla mücadelesinin gerektirdiği hukuki ve idari yapının bağımsız ve işlek bir nitelikte kararlılıkla kurulup çalıştırılmasına bağlıdır. Bunun için ilk şart siyasi irade ve kararlılık gösteren sürdürülebilir bir yaklaşımdır.